liken planus ne demek?

Liken planus, deri ve bazen ağız mukozasını etkileyen, kronik, enflamatuar bir cilt hastalığıdır. Tam nedeni bilinmemekle birlikte, bağışıklık sistemi reaksiyonuyla ilişkili olduğu düşünülmektedir. Tipik olarak küçük, düz, parlak, morumsu-kırmızı papüller (küçük kabarıklıklar) şeklinde görülür ve yoğun kaşıntıya neden olur.

Liken Planus'un Özellikleri:

• Görünüm: Tipik olarak küçük, düz tepecikler (papüller) şeklindedir. Morumsu-kırmızı renklidirler ve genellikle ağızda, bileklerde, ayak bileklerinde ve genital bölgede görülürler. Bazen ağız mukozasında beyaz, dantelli desenler oluşturabilir (retiküler lichen planus). Daha nadir durumlarda tırnakları da etkileyebilir.
• Kaşıntı: Yoğun kaşıntı, hastalığın en belirgin özelliğidir ve uykuyu ve günlük yaşamı olumsuz etkileyebilir.
• Konum: En sık görüldüğü yerler bilekler, ayak bilekleri, cinsel organlar ve ağız içi mukozasıdır. Ancak vücudun herhangi bir yerinde ortaya çıkabilir.
• Süre: Kronik bir hastalıktır, yani uzun süreli olabilir. Bazı kişilerde aylar veya yıllar sürebilirken, bazılarında kendiliğinden kaybolabilir.

Liken Planus'un Çeşitleri:

Liken planus, etkilediği bölgeye ve görünümüne göre farklı alt tiplere ayrılır:

• Kutanöz liken planus: Deride görülen tipik formudur.
• Oral liken planus: Ağız mukozasını etkiler ve ağrı ve ülserlere neden olabilir. Oral liken planus, ağız kanseri riskini artırabileceği için dikkatli takip gerektirir.
• Tırnak liken planus: Tırnaklarda çukurlaşma, kırılma ve renk değişikliklerine neden olur.
• Genital liken planus: Genital bölgeyi etkiler ve kaşıntı ve ağrıya neden olabilir.
• Folliküler liken planus: Kıl foliküllerini etkiler.

Liken Planus'a Neden Olan Faktörler:

Kesin nedeni bilinmemekle birlikte, şu faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir:

• Bağışıklık sistemi reaksiyonları: Vücudun kendi hücrelerine karşı bağışıklık sisteminin reaksiyonu.
• Hepatit C enfeksiyonu: Hepatit C ile ilişkili olabilir.
• Bazı ilaçlar: Bazı ilaçlar liken planus'a neden olabilir veya kötüleştirebilir.
• Genetik yatkınlık: Aile öyküsü olan kişilerde daha yüksek risk olabilir.
• Stres: Stres tetikleyici bir faktör olabilir.

Teşhis ve Tedavi:

Teşhis genellikle klinik muayene ve cilt biyopsisi ile konur. Tedavi semptomları hafifletmeye ve hastalığın seyri üzerinde kontrol sağlamaya odaklanır. Tedavi seçenekleri şunları içerir:

• Topikal kortikosteroidler: Kaşıntı ve iltihabı azaltmak için kullanılan kremler ve merhemler.
• Oral kortikosteroidler: Daha şiddetli vakalarda kullanılır.
• Diğer topikal ilaçlar: Kalsipotrien (D vitamini türevi), takrolimus gibi diğer ilaçlar kullanılabilir.
• Işık terapisi (fototerapi): Ultraviyole ışınları kullanılarak tedavi.
• Ağız bakımının iyileştirilmesi: Oral liken planus için ağız hijyenine dikkat etmek önemlidir.

Uyarı: Liken planus semptomları başka cilt rahatsızlıklarına benzer olabilir. Doğru teşhis ve tedavi için bir dermatoloğa (cilt hastalıkları uzmanı) danışmak önemlidir. Özellikle oral liken planus durumunda düzenli takipler ve ağız kanseri taramaları gereklidir.